بررسی معیارهای طراحی مطلوب فضای شهری برای کودکان، نمونه موردی: محله نظامیه تهران

امروزه، کمیت و کیفیت فضاهای شهری به یکی از مهم ترین سنجه های توسعه یافتگی و قابلیت زندگی در شهرها بدل شده است. فضاهای شهری یا عرصه های عمومی نمایانگر پویایی زندگی شهری و اساس و بنیان دانش- حرفه طراحی شهری هستند. فضاهای عمومی شهری بیشتر از آنکه دارای نقشی کالبدی باشند به دلیل ایجاد تعاملات اجتماعی میان شهروندان واجد اهمیت هستند و باید بتوانند زمینه حضور تمامی افراد جامعه به ویژه گروه های آسیب پذیرتر همچون کودکان را فراهم نمایند. از سویی دیگر، توجه به خواسته ها و نیازهای کودکان در طراحی قلمروهای عمومی از آن رو که این گروه سنی دارای بیشترین تأثیرپذیری و بالاترین میزان استفاده از فضاهای شهری می باشند، از ضرورتی دوچندان برخوردار است. تحقیق حاضر به منظور ارزیابی معیارهای مطلوبیت فضاهای عمومی شهری در نزد کودکان 11-7 ساله به روش مطالعه اسنادی با استفاده از مهم ترین منابع و مطالعه میدانی با راهکاری ترکیبی؛ ثبت نقاشی های کودکان، مصاحبه و مشاهده غیررسمی در محله نظامیه تهران انجام گرفته است. بدین منظور پس از تبیین مفهوم و عوامل مطلوبیت فضای شهری و ویژگی ها و توانایی های کودکان در سنین مختلف، اهمیت و روش های مشارکت کودکان در طراحی فضاهای شهری بر اساس آرای صاحب نظران گوناگون تدوین و جمع بندی گردیده و سپس با استفاده از روش بداهه سازی، دیدگاه های مختلف ابرازشده توسط کودکان در نمونه مطالعاتی مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهند که عوامل مطلوبیت فضا ارائه شده توسط صاحب نظران با فراوانی تقریباً مشابهی از سوی کودکان نیز تأییدشده و مواردی چون امنیت، فضای سبز، هوای پاک و سرزندگی، مهم ترین معیارهای فضاهای شهری باکیفیت را از نظر کودکان شکل می دهند.